Globalne zmiany w latach 1850-2019. Każdy pasek oznacza jeden rok. Kolor granatowy to lata najchłodniejsze, a ciemnoczerwony lub brązowy – najcieplejsze. Paski dla poszczególnych krajów (w tym Polski) są dostępne na stronie projektu naukowego #ShowYourStripes. Autorem wizualizacji jest Ed Hawkins (University of Reading, CC BY 4.0).
Według nauki, antropogeniczne ocieplenie systemu klimatycznego Ziemi i towarzyszące mu efekty nie ulegają wątpliwości. Raport Specjalny IPCC szacuje, że działalność ludzka spowodowała globalne ocieplenie o około 1,0°C powyżej poziomu sprzed epoki przemysłowej, z prawdopodobnym zakresem od 0,8°C do 1,2°C. Jeśli globalne ocieplenie będzie nadal postępowało w obecnym tempie, prawdopodobnie osiągnie 1,5°C między 2030 a 2052 r. Jest to granica, po przekroczeniu której zapewne nie da się uniknąć katastrofalnych skutków globalnego ocieplenia dla biosfery i ludzkości.
Aby nie dopuścić do przekroczenia progu 1,5°C lub przekroczyć go w niewielkim stopniu, globalne antropogeniczne emisje CO2 netto muszą zostać obniżone o około 45% do 2030 r. w porównaniu z poziomem z 2010 r. i osiągnąć zero netto około 2050 r. Emisje substancji innych niż CO2 muszą również ulec głębokim redukcjom.
Ograniczenie globalnego ocieplenia do 1,5°C wymaga szybkich i daleko idących zmian społecznych i gospodarczych prowadząc do dostosowania społeczeństwa i gospodarki do nowych realiów. Niezbędne są transformacje we wszystkich dziedzinach życia społeczno-gospodarczego, zwłaszcza zmiany filozofii podejścia, rozwoju i zarządzania oraz zmian prawnych w obszarach energii, transportu, infrastruktury, systemów przemysłowych, ekonomii, biznesu, technologii, zdrowia, bezpieczeństwa, gospodarki wodno-środowiskowej oraz polityki, komunikacji i partycypacji społecznej. Transformacje systemów muszą być bezprecedensowe pod względem skali, być związane ze znacznym ograniczeniem emisji we wszystkich sektorach, szerokim pakietem działań adaptacyjnych oraz znacznym wzrostem inwestycji w odpowiednich obszarach, w tym inwestycji w zielony rozwój.
Podgrzewamy naszą planetę, emitując do atmosfery gazy cieplarniane, w tym dwutlenek węgla i inne długożyjące gazy cieplarniane, zmieniamy znacząco obieg wody, węgla i wielu substancji w przyrodzie prowadząc do zachwiania i niszczenia wielu naturalnych procesów od których zalezą warunki życia na powierzchni naszej planety. Tempo zmian, w tym wzrostu średniej temperatury planety, jest bezprecedensowe.
Bez szybkich i zakrojonych na szeroką skalę działań narastające fale upałów i inne zjawiska ekstremalne będą coraz bardziej niszczycielskie, poziom morza będzie podnosił się coraz szybciej, spadną plony i zmniejszy się dostęp do wody. To obniży poziom życia ludzi, a licznych zmusi do migracji lub pozbawi ich życia. Większość tych zjawisk i ich konsekwencji dotyczy również Polski.
Konieczna jest szybka dekarbonizacja wszystkich sektorów gospodarki oraz zwrot w stronę bezemisyjnych źródeł energii. Podstawą wszelkich działań musi być rzetelna wiedza naukowa i współpraca międzysektorowa, odpowiedzialność instytucjonalna i zaangażowanie społeczeństwa.
1,5°C w walce o klimat
Ograniczenie globalnego wzrostu temperatury do 1,5°C (względem poziomu z czasów przedprzemysłowych) wymaga bezprecedensowych zmian we wszystkich dziedzinach życia społeczno-gospodarczego.
Mówią o tym raporty przygotowane przez Międzyrządowy Panel ds. Zmian Klimatu (ang. Intergovernmental Panel on Climate Change, IPCC), działający pod egidą Organizacji Narodów Zjednoczonych.
Wypadkowe emisje dwutlenku węgla związane z działalnością człowieka (tzw. emisje netto) będą musiały do 2030 r. spaść o 45% (względem wartości z 2010 r.) a do 2050 r. – do zera.
WODA A ZMIANY KLIMATU. RAPORT ONZ
GLOBALNE OCIEPLENIE O 1,5 °C. RAPORT IPCC
ZDROWIE A ZMIANY KLIMATU. RAPORT EASAC
Obserwujemy wymieranie gatunków i potencjalnie nieodwracalne zmiany ekosystemów.
To destabilizuje biosferę od której zależy nasze przeżycie i system społeczno-gospodarczy.
Zdjęcia: Shutterstock