Pierwsza część raportu IPCC po polsku

„Wzywamy do podjęcia konsekwentnych działań na wszystkich poziomach decyzyjnych, zmierzających do głębokich redukcji emisji CO2 i innych gazów cieplarnianych w najbliższych dekadach oraz do realizacji scenariusza, w którym emisje CO2 spadają do zera netto około 2050 r., po czym następuje pochłanianie CO2” – piszą naukowcy z zespołu ds. kryzysu klimatycznego przy prezesie PAN, którzy prezentują polską wersję językową „Podsumowania dla Decydentów” – wyników pracy Pierwszej Grupy Roboczej, pierwszej części 6. Raportu Przeglądowego Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu.

Prezentujemy czterdziestostronicowy dokument, który przedstawia ustalenia na temat obecnej sytuacji klimatycznej zebrane na 3800 stronach raportu Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (ang. Intergovernmental Panel on Climate Change, IPCC). Materiał zespołu prezentuje również nowe, przykładowe scenariusze emisji gazów cieplarnianych. Opisuje wnioski z „Podsumowania dla Decydentów” znajdującego się w raporcie.

I. Wnioski z analizy obserwacji i danych pomiarowych

1) Zaobserwowany wzrost stężenia gazów cieplarnianych od około 1750 r. jest bezdyskusyjnie spowodowany działaniami człowieka.
2) Począwszy od 1850 r. każda z ostatnich czterech dekad była kolejno coraz cieplejsza niż którakolwiek z wcześniejszych.
3) Częstotliwość i intensywność ulewnych opadów wzrosła od lat 50. XX w. na większości obszarów lądów, dla których naukowcy posiadają dane. Główną przyczyną tego zjawiska jest antropogeniczna zmiana klimatu. Jednocześnie z powodu zwiększonej ewapotranspiracji (parowania) doszło do nasilenia susz rolniczych i środowiskowych.
4) Średnia roczna powierzchnia lodu morskiego w Arktyce spadła do poziomu najniższego od co najmniej 1850 r. Globalny charakter wycofywania się lodowców od 1950 r. jest bezprecedensowy.
5) Globalny średni poziom morza podnosił się od 1900 r. szybciej niż w jakimkolwiek innym stuleciu na przestrzeni co najmniej 3 tys. lat. Odsetek silnych cyklonów tropikalnych wzrósł na świecie w ciągu ostatnich czterech dziesięcioleci.
6) Od lat 50. XX w. wzrosła możliwość wystąpienia złożonych zjawisk ekstremalnych, takich jak jednoczesne występowanie fal upałów i susz, pogody sprzyjającej pożarom oraz wieloprzyczynowych powodzi.

II. Wnioski dotyczące przyszłości klimatu na podstawie symulacji numerycznych modelami klimatu

1) Średnia globalna temperatura powierzchni w okresie 2081-2100 r. będzie wyższa niż w okresie 1850-1900 r. o 1,0-1,8°C w scenariuszu bardzo niskich emisji gazów cieplarnianych, o 2,1-3,5°C w scenariuszu pośrednim oraz o 3,3-5,7°C w scenariuszu bardzo wysokich emisji. Ostatni okres, gdy globalna temperatura powierzchni utrzymywała się na poziomie 2,5°C lub więcej powyżej tej z okresu 1850-1900 r., miał miejsce ponad 3 mln lat temu.
2) Zjawiska ekstremalne stają się coraz intensywniejsze wraz z każdym kolejnym przyrostem globalnego ocieplenia.
3) Prognozuje się, że postępujące ocieplenie jeszcze bardziej nasili rozmarzanie wieloletniej zmarzliny oraz spadek zasięgu sezonowej pokrywy śnieżnej, lodu pokrywającego lądy i arktycznego lodu morskiego. Jest praktycznie pewne, że średni globalny poziom morza w XXI w. będzie nadal wzrastał.

W dalszych częściach raportu i podsumowania zawarte są praktyczne informacje o zagrożeniach globalnych i regionalnych np. dla linii brzegowej, miast, regionów świata, a także informacje o tym, jak ograniczenia w emisjach przekładają się na docelową wielkość globalnego ocieplenia.

Unikalną i nieodłączną częścią raportu i podsumowania jest interaktywny atlas dostępny pod adresem https://interactive-atlas.ipcc.ch/. Można obejrzeć w nim projekcje klimatu zależne od scenariuszy dla wielu różnych regionów globu, w tym dla Europy Zachodniej i Środkowej.

Skład interdyscyplinarnego Zespołu doradczego do spraw kryzysu klimatycznego przy prezesie PAN

Ze strony kierownictwa PAN za współpracę odpowiada prof. dr hab. Paweł Rowiński, wiceprezes akademii, hydrolog i hydrodynamik związany z Instytutem Geofizyki PAN. 

Przewodniczący

prof. dr hab. Szymon Malinowski, Uniwersytet Warszawski, Instytut Geofizyki

Zastępca przewodniczącego

prof. dr hab. Jacek Piskozub, Instytut Oceanologii PAN 

Sekretarz

dr hab. Iwona Wagner, Europejskie Regionalne Centrum Ekohydrologii PAN; Uniwersytet Łódzki, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Katedra UNESCO Ekohydrologii i Ekologii Stosowanej 

Członkowie

  • prof. dr hab. n. med. Irena Wrońska, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Wydział Nauk o Zdrowiu, Zakład Podstaw Pielęgniarstwa i Dydaktyki Medycznej 
  • prof. dr hab. Krzysztof Kwiatek, Państwowy Instytut Weterynaryjny 
  • dr hab. Adam Habuda, Instytut Nauk Prawnych PAN 
  • dr Krzysztof Niedziałkowski, Instytut Filozofii i Socjologii PAN 
  • dr Agata Goździk, Instytut Geofizyki PAN 
  • prof. dr hab. inż. Tomasz Okruszko, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego; przewodniczący Komitetu Gospodarki Wodnej PAN 
  • prof. dr hab. Zbigniew Kundzewicz, Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN 
  • dr hab. inż. Andrzej Jagodziński, Instytut Dendrologii PAN 
  • dr hab. inż. Anna Januchta-Szostak, Politechnika Poznańska, Wydział Architektury, Instytut Architektury i Planowania Przestrzennego 
  • prof. dr hab. Jan Kozłowski, Uniwersytet Jagielloński, Wydział Biologii, Instytut Nauk o Środowisku 
  • prof. dr hab. Jan Kiciński, Instytut Maszyn Przepływowych im. Roberta Szewalskiego PAN 
  • dr Aleksandra Kardaś, Uniwersytet Warszawski, Wydział Fizyki
  • dr Justyna Orłowska, Krajowy Ośrodek Zmian Klimatu (IOŚ-PIB)
  • dr hab. Mateusz Strzelecki, członek Akademii Młodych Uczonych PAN

Polska wersja językowa „Podsumowania dla Decydentów” – wyników pracy Pierwszej Grupy Roboczej, pierwszej części 6. Raportu Przeglądowego Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu

Pełna treść komunikatu 05/2021 interdyscyplinarnego Zespołu doradczego ds. kryzysu klimatycznego przy prezesie PAN


Opublikowano

w

,