Kontynent europejski powinien pokazać szybkie i głębokie przemiany we wszystkich gałęziach gospodarki we wszystkich regionach kontynentu. Takie jest przesłanie po zakończonej Europejskiej Konferencji Klimatycznej podczas której czołowi naukowcy rozmawiali o zmianach klimatu.
Szybka dekarbonizacji i przyspieszenie przejścia na odnawialne źródła energii oraz równoległe wdrażanie programów adaptacyjnych dla regionów najsilniej dotkniętych zmianami klimatycznymi i konsekwencjami transformacji energetycznej – to główne kierunki działań koniecznych do podjęcia w skali globalnej, aby świat mógł zmierzyć się z nieuchronnością i tempem ocieplenia klimatu.
Według czołowych naukowców i przedstawicieli zagranicznych akademii nauk z 46 krajów Europy i Azji Europa powinna być wzorem do naśladowania w działaniach, które pozwolą na złagodzenie skutków zmian klimatycznych. Powinna pokazać szybkie i głębokie przemiany we wszystkich gałęziach gospodarki i we wszystkich regionach kontynentu. Tak wynika z Europejskiej Konferencji Klimatycznej (European Climate Conference, ECC), która odbyła się w dniach 15-16 maja br. w Warszawie. Konferencję pod hasłem „Wkład nauki w transformację klimatyczną na kontynencie europejskim zorganizowała Narodowa Niemiecka Akademia Nauk Leopoldina oraz Polska Akademia Nauk.
Globalne zagrożenie związane ze zmianami klimatu
Zgodnie z koncepcją antropocenu zmiany klimatyczne spowodowane przez człowieka negatywnie wpływają na cały ekosystem Ziemi. Oddziałują na planetę w skali lokalnej i kontynentalnej zwłaszcza na środowisko, społeczeństwo i gospodarkę. Choć skutki te mają swoją specyfikę regionalną, to walka z ociepleniem klimatu stanowi wyzwanie globalne.
„Nie jesteśmy w stanie podołać wyzwaniom związanym ze zmianami klimatu bez współpracy międzynarodowej. Musimy myśleć globalnie, a działać lokalnie. Z tą myślą spotykamy się w zacnym międzynarodowym gronie. Jestem pewien, że ta konferencja przyniesie szereg bardzo istotnych konkluzji, które pomogą nam się uporać z tym problemem” – mówił przed otwarciem konferencji prof. Marek Konarzewski, prezes PAN.
Transformacja energetyczna i programy adaptacyjne w Europie
Różne regiony Europy są narażone na różne problemy i zagrożenia wynikające z ocieplenia klimatu i jego konsekwencji. Na przykład problem suszy będzie bardziej palący na południu kontynentu, a transformacja gospodarcza będzie większym wyzwaniem dla krajów, których polityka energetyczna opiera się na wydobyciu paliw kopalnych. Dlatego potrzebna jest solidarność w dzieleniu się wiedzą, zasobami i innowacjami w Europie. Ważne jest też wdrożenie programów pomocowych dla tych regionów, które zostaną dotknięte zmianami klimatycznymi bardziej niż inne.
Rola nauki i naukowów w przeciwdziałaniu zmianom klimatu
W obliczu ocieplenia klimatu konieczna jest transformacja sektora energetycznego i innych gałęzi gospodarki. Powinna jej towarzyszyć zmiana podejścia do ochrony środowiska naturalnego, kształtowania krajobrazu, rolnictwa i przemysłu. Naukowcy mają istotną rolę do odegrania w przeciwdziałaniu zagrożeniom związanym ze zmianami klimatu. Ich rolą jest też budowanie świadomości konieczność odpowiedzialnego reagowania na narastające zagrożenia.
„Naukowcy dostarczają unikatowych informacji w oparciu o pomiary, analizy i prognozy. Dane te szczególnie przydają się w przypadku zmian klimatu, które są badane od przeszło 100 lat. Zauważyliśmy, że temperatura w wymiarze globalnym wzrosła o 1,2 stopnia Celcjusza, a lokalnie jeszcze bardziej. Rośnie temperatura i zakwaszenie oceanów. Coraz częstsze stają się ekstremalne zjawiska pogodowe. Pomiary tych parametrów prowadzą naukowcy na całym świecie. Dlatego powinniśmy ich słuchać – naukowcy dostarczają wiedzy o stanie obecnym, fakty i rozwiązania” – mówił PAN prof. Thomas Stocker.
Skala przemian, które należy wprowadzić, jest ogólnoświatowa i systemowa. Wymaga to przemyślanych zmian społecznych i przesunięć w systemach edukacji publicznej. To z kolei będzie silną podstawą dla wymaganej transformacji gospodarki i stylu życia.
O konferencji European Climate Conference
Celem ECC była dyskusja nad kryzysem klimatycznym i jego konsekwencjami dla kontynentu europejskiego. Rozmowaiano o kontekście zróżnicowania regionalnego Europy i związanych z tym zróżnicowanych regionalnie podejść.
Eksperci omówili najnowsze wyniki badań, skutki zmian klimatu w Europie i związane z nimi regionalne podejścia oraz działania adaptacyjne. W ramach czterech paneli oraz kilku dyskusji rozmawiano o symptomach i konsekwencjach zmian klimatycznych w obszarze rolnictwa, zagospodarowania przestrzennego, przemysłu, energetyki, infrastruktury technicznej i transportu. Omówiono również zagrożenia dla zasobów wodnych i europejskich ekosystemów.
Konferencja rozpoczęła się od wykładu prof. Thomasa Stockera, eksperta od zmian klimatu związanego z Uniwersytetem w Bernie. Prelekcja dotyczyła idei stworzonej przez prof. Paula Crutzena, holenderskiego meteorologa i chemika atmosfery, laureata Nagrody Nobla z chemii. Jest on twórcą pojęcia antropocenu, czyli epoki geologicznej, w której aktualnie żyjemy. Obecnie ludzkość wpływa na modyfikację planety przez zmiany atmosfery, biosfery, powierzchni i oceanów.
Konferencja zorganizowana przez PAN oraz Narodową Niemiecką Akademię Nauk Leopoldina odbyła się 15-16 maja 2023 r. w Pałacu Staszica w Warszawie.
Stanowisko uczestników konferencji w sprawie zmian klimatycznych i kierunku programów zaradczych ujęto w formie oficjalnego przesłania. Treść tzw. Warsaw Communique dostępny na oficjalnej stronie konferencji oraz tutaj.
Polskie tłumaczenie komunikatu
Źródło informacji i zdjęć: Polska Akademia Nauk